Wybór właściwej kierownicy wydaje się z pozoru banalny. Kierownica to z pozoru zwykła, osadzona na drążku kierowniczym, obręcz z dwoma lub trzema ramionami. Przyglądając się jednak technologiom i materiałom, z których są wykonane dostępne modele, czy zagłębiając się w ich budowę zauważymy, że wybór właściwej kierownicy jest sprawą nie tylko bardzo istotną dla kierowcy, ale też niełatwym zadaniem.
Parametry kierownicy
Temat wyboru kierownic należy rozpocząć od określenia czego od niej oczekujemy i gdzie będzie używany samochód. Różne zastosowania kierownic przekładają się na różnice w budowie. Kierownica charakteryzuje się kilkoma istotnymi parametrami: średnicą, odsadzeniem, materiałem wykonania wieńca i ramion, liczbą ramion czy też kształtem obręczy.
Średnica mierzona jest na zewnątrz obręczy kierownicy. Najpopularniejsze modele stosowane najczęściej w rajdach, ale też w innych typach zawodów, to te o średnicy 350 mm. Podobną średnicę spotkamy również w większości „cywilnych” modeli pierwszego montażu. W zawodach offroadowych, szczególnie w większych pojazdach, można zastosować większe kierownice, 370 czy nawet 380 mm. Z kolei w mniejszych samochodach, szczególnie wyścigowych single seaterach i bolidach, używa się mniejszych średnic, nawet około 300 mm. Oczywiście należy brać też pod uwagę preferencje każdego kierowcy, wiec zaproponowany wyżej podział jest mocno umowny.
Odsadzenie określa o ile centymetrów obręcz kierownicy jest odsunięta względem płaszczyzny montażu do drążka kierownicy. Występują kierownice płaskie, średnio odsadzone (60-65 mm) oraz głębokie (aż do 90 mm). Głębokość kierownicy najczęściej wybieramy na końcowym etapie budowy samochodu, kiedy mamy już zamontowany na sztywno fotel i kierowca przy przymiarce może ocenić w jakiej odległości umieścić obręcz, tak żeby ręce trzymały właściwy kąt zapewniający swobodę ruchów i odpowiednią kontrolę. W skrajnych wypadkach można zastosować dodatkowe tuleje dystansowe, żeby jeszcze bardziej zbliżyć kierownicę do fotela lub jeżeli chcemy „odsadzić” płaską kierownicę wyposażoną w przyciski w ramionach, do których kierowca musi mieć swobodny dostęp bez odrywania dłoni od obręczy.
Najczęściej stosowanym w sportach motorowych materiałem jest zamsz. Cechuje się on najlepszymi właściwościami ciernymi, a dłonie ubrane w odpowiednie rękawice zapewniają pewny uchwyt. Występują również kierownice wykończone skórą naturalną lub poliuretanem, ale częściej stosowane są w pojazdach „cywilnych” jako kierownice aftermarketowe.
Liczba ramion to detal, na który zwracają uwagę jedynie najbardziej doświadczeni kierowcy. Znakomita większość kierownic to model trójramienne, dużo rzadziej wybierane są dwuramienne, aczkolwiek zdarzają się klienci, którzy szukają tylko tych drugich. Ramiona najczęściej wykonane są z wytrzymalej stali, wyższe modele dla zbicia wagi z aluminium (seria OMP Superleggero), a topowe serie z carbonu (włókna węglowego).
Kształt obręczy to element, na który zwraca uwagę niewielu użytkowników, a poczucie różnicy w budowie jest możliwe jedynie kiedy mamy możliwość sprawdzenia w sklepie kilku modeli. Mówimy tutaj o kształcie obręczy w przekroju poprzecznym. Znakomita większość kierownic ma przekrój okręgu, ale występują też takie o owalnym kształcie czy wypłaszczone z dodatkowym rowkiem po wewnętrznej stronie. Wybór jest sprawą bardzo indywidualną.
Kierownice sportowe
W poradnikach zakupowych często wspominamy, że dany element wyposażenia, czy to kierowcy czy samochodu, musi być wykonany z konkretną normą FIA. Na chwilę obecną i nie zapowiada się, żeby miało się to zmienić, w wypadku kierownic nie wprowadzono żadnych norm dopuszczających je do zawodów.
Kierownica sportowa ma być przede wszystkim funkcjonalna, na drugim miejscu znajduje się jej wygląd. Zwykle kierownice przeznaczone do motorsportu wykonane są w ciemnych barwach. Czarna obręcz plus czarne lub grafitowe ramiona wkomponowują się w surowe wnętrze samochodu nie odwracając nadmiernie uwagi kierowcy skupionego na drodze.
Obręcze kierownic sportowych są obszyte najczęściej skórą zamszową, rzadziej skórą gładką. Zamsz jest materiałem, który minimalizuje prawdopodobieństwo poślizgu dłoni w rękawicy, zatem mamy pewniejszą kontrolę nad autem. Niestety kierownica zamszowa prezentuje lepsze właściwości w użytkowaniu kosztem mniejszej wytrzymałości. Zamsz łatwiej się ściera i ulega mechanicznym uszkodzeniom niż skóra, dlatego do jazdy samochodem z taką kierownicą należy zaopatrzyć się w rękawiczki mające podszycie z zamszu lub powłoki silikonowej. Odpowiednie rękawice uchronią kierownicę przed nadmiernym ścieraniem oraz zapewnią pewniejszy uchwyt kierownicy. Dodatkowo w celu ochrony obręczy w parku serwisowym czy między zawodami stosuje się elastyczne pokrowce do osłonięcia kierownicy.
Sportowe kierownice zwykle posiadają żółty lub czerwony pasek na szczycie obręczy, która wskazuje jej środek. Zdarzają się modele, jak model OMP Recce, z dodatkowym kontrastującym oznaczeniem innych kątów kierownicy – 0, 25, 55, 100, 160 stopni.
Kierownice mają najczęściej uniwersalną, okrągłą obręcz, ale modele o mniejszej średnicy stosowane w wyścigach torowych mogą mieć mniej typowy kształt. Mogą przypominać zaokrąglony romb, mieć płaszczony spód lub ściętą górną część. Kierownice do bolidów występują też w dużo mniejszych średnicach niż te stosowane w rajdach, nawet do 250 mm.
Kierownice tuningowe
W wypadku kierownic sportowych, do użytku w samochodach poruszających się po drogach publicznych, kwestia homologacji jest już nieco bardziej skomplikowana. Mamy w ofercie oczywiście cały szereg modeli, które dostarczane są z książeczkami homologacyjnymi TUV (najwięcej z katalogu włoskiego MOMO), natomiast wiele kierownic tuningowych takiej homologacji nie posiada. Nierzadko również kierownice przeznaczone typowo do sportu, montowane są w cywilnych pojazdach. W takim wypadku przegląd na stacji kontroli pojazdów jest sprawą mocno indywidualną.
Oferta kierownic tuningowych jest bardzo bogata i trudno polecić coś konkretnego bez poznania preferencji danego klienta. Poza kierownicami typowo sportowymi jak opisane powyżej, są takie o designie zbliżonym do modeli montowanych w pojazdach cywilnych, czy wersje retro, wykończone postarzoną skórą czy nawet drewnem.
Montaż kierownicy – naba
Montaż kierownicy sportowej po demontażu seryjnej nie obejdzie się bez zastosowania specjalnego adaptera – naby, która po dobraniu i dokręceniu do drążka wyprowadza nam płaszczyznę montażu na 6 otworów znajdujących się w kierownicy. Nabę dobieramy pod konkretną markę i model pojazdu. Niestety oferta nab jest ograniczona, jeżeli nie znajdziecie naby odpowiedniej do swojego samochodu, zalecamy kontakt z obsługą sklepu. Spróbujemy dobrać odpowiednią na podstawie pomiarów średnicy drążka i liczby ząbków na frezie gdzie mocowana jest kierownica.
Wszystkie naby i kierownice, które oferujemy mają ten sam rozstaw śrub do montażu, to jest 70 mm liczone jako odległość miedzy przeciwległymi śrubami. Jeżeli chcecie skorzystać z naszych nab by zamontować kierownicę Nardi (lub inną o rozstawie 73 mm), koniecznie będzie dokupienie dodatkowego ADAPTERA zmieniającego rozstaw śrub.
UWAGA! Często w zapytaniach od klientów pojawia się kwestia odbijania kierunkowskazów po montażu naby. Jeżeli jest ona prawidłowo dobrana i zamontowana, nie powinno być problemu, ponieważ dolna część naby „kopiuje” wymiary i charakterystyczne kształy seryjnej kierownicy. Oczywiście, ponieważ jest to element nieseryjny, nie wykluczamy takiej sytuacji, ale stanowi to niezwykłą rzadkość. Nie musimy chyba wspominać, że montaż kierownicy sportowej wiąże się z pozbyciem seryjnie montowanej w kierownicy poduszki powietrznej. Z tego powodu do nab dedykowanych dla modeli z poduszką dołączany jest adapter do kasowania błędu poduszki wyrzucanego przez komputer.
Quick release
Ciekawym elementem stosowanym do montażu kierownicy jest quick release. Urządzenie to pozwala na szybkie ściągnięcie kierownicy z drążka bez użycia dodatkowych narzędzi. Wystarczy nacisnąć kołnierz i pociągnąć kierownicę w swoją stronę. Element ten jest stosowany w bolidach, gdzie przy bardzo małym kokpicie kierowca nie byłby w stanie wsiąść i wysiąść do bolidu bez zdjęcia kierownicy. Polecane jest też w przypadku samochodów, w których rozbudowana klatka bezpieczeństwa znacznie ogranicza możliwość ruchu kierowcy.
W wypadku użycia „cywilnego” zdarzają się sytuacje, że quick release stosowany jest jako patent antywłamaniowy. Na pewno brak kierownicy nastręcza potencjalnemu włamywaczowi więcej problemu niż popularne drążki antywłamaniowe. Inne praktyczne zastosowanie znajdują kierowcy o „krągłych kształtach”, których wymiary uniemożliwiają swobodne wsiadanie do samochodu.
Quick release występuje w dwóch wersjach – przykręcanej i wspawywanej. Pierwsza z nich wymaga użycia naby dedykowanej do danego pojazdu, a quick montowany jest pomiędzy nabą a kierownicą. Drugi rodzaj, stosowany typowo w motorsporcie to quick release wspawywany bezpośrednio na drążek z pominięciem naby. Montaż jest w tym wypadku trudniejszy i nieodwracalny, wymaga też dużego doświadczenia.
Na chwilę obecną najciekawsze technologicznie rozwiązanie budowy quick release oferuje firma OMP, gdzie dwa elementy urządzenia mocowane są na dwóch płaskich prowadnicach z dodatkowym bolcem stabilizujący. Inne, bardziej klasyczne rozwiązanie znajdziemy w Sparco i Sabelt (Lifeline), gdzie wyciągany element mocuje się na drążku za pomocą solidnego wieloklinu.