Systemy gaśnicze – jak dobrać, jakie i za ile

Praktycznie każdy (może poza klatką bezpieczeństwa) element wyposażenia bezpieczeństwa zawodnika i samochodu sportowego ma na celu przeciwdziałanie skutkom pojawienia się ognia zarówno w komorze silnika, jak i w samej kabinie. To właśnie dlatego homologowana odzież wykonana jest z niepalnych materiałów, po to również w zawodach o wyższej randze wprowadzono wymóg posiadania na pokładzie samochodu systemów gaśniczych. Przyjrzyjmy się zatem systemom w kolejnej części poradników www.RallyShop.pl „Jak dobrać, jakie i za ile”.

Gaśnica a system gaśniczy

Gaśnica proszkowa Sparco 0144PB41Na początek musimy sprecyzować czym różni się gaśnica od systemu gaśniczego. Jaka jest gaśnica, każdy widzi. Duża butla z zaworem, przez który uwalniany jest środek gaśniczy.

System gaśniczy różni się od tradycyjnej gaśnicy ręcznej tym, że zamontowany jest on na stałe w samochodzie. O ile gaśnicą jesteśmy w stanie ugasić elementy zewnętrzne samochodu (np. palącą się oponę), o tyle systemy gaśnicze działają tylko wewnątrz samochodu (w komorze silnika oraz w kabinie). Systemy są urządzeniami działającymi zero-jedynkowo – aktywacja systemu, czy to elektryczna czy mechaniczna, powoduje opróżnienie całej zawartości butli poprzez kilka dysz znajdujących się w samochodzie. Czynnik gaśniczy rozpylany jest równomiernie w kabinie oraz komorze silnika.

Załącznik J

System gaśniczy Sparco 0146EE40LUKwestie systemów gaśniczych od strony technicznej omawia bardzo dokładnie słynny załącznik J, artykuł 253. Przypomnijmy jednak, co tak naprawdę powinny mieć na wyposażeniu samochody sportowe.

Załącznik wprowadza podział na rajdy oraz „tory, slalomy, wyścigi górskie”. W rajdach obowiązkowym wyposażeniem z zakresu aktywnej ochrony przed ogniem jest system gaśniczy oraz minimum jedną gaśnicę ręczą. Podczas innych imprez motorowych wymagany jest albo system gaśniczy albo minimum jedna gaśnica ręczna.

Butla systemu gaśniczego oraz gaśnice powinny być solidnie przymocowane do konstrukcji samochodu. Mocowania winny wytrzymywać przeciążenia o wartości 25g. Ponadto na każdej gaśnicy widnieć powinny następujące informacje – pojemność, rodzaj środka gaśniczego, masa oraz objętość środka gaśniczego, data wymaganego przeglądu gaśnicy, nie później, niż dwa lata od daty napełnienia, lub ostatniego przeglądu, lub stosowna data ważności. Gaśnice powinny być łatwo dostępne zarówno dla kierowcy, jak i pilota.

Włącznik systemu gaśniczego w kabinie powinien być bez problemu dostępny dla siedzącego i zapiętego w pasy kierowcy. Włącznik systemu znajdować się powinien również na zewnątrz samochodu. Włącznik ten powinien spełniać również rolę wyłącznika prądu (jeśli nie jest to możliwe, wyłącznik prądu powinien znajdować się obok) oraz winien być oznaczony czerwoną literą „E” umieszczoną wewnątrz białego koła o średnicy min. 10 cm z czerwoną obwódką. Dodatkowym wymogiem stawianym przed systemem jest zachowanie jego sprawności w każdej pozycji, co gwarantuje jego skuteczne działanie również po dachowaniu i innych tego typu zdarzeniach. Należy również pamiętać, iż dysze systemu znajdujące się w kabinie, nie powinny być skierowane prosto w twarze zawodników.

Środek gaśniczy

System gaśniczy Sparco Firewarrior Gas 0146EE300FWG Środek gaśniczy to substancja znajdująca się w butli (systemu lub gaśnicy), rozpylana pod ciśnieniem na ogień. Od jej skuteczności zależy czy z auta wyjdziemy bez szwanku. Załącznik J wymienia następujące dozwolone środki gaśnicze - AFFF, FX G-TEC, Viro 3, proszek lub inne środki gaśnicze homologowane przez FIA.

Flagowe systemy gaśnicze firmy Sparco napełnianie są środkiem o nazwie FE-36. Jest to gaz mający zastąpić Halon 1211 w przenośnym sprzęcie gaśniczym oraz stałych urządzeniach gaśniczych. FE-36 został zaprojektowany w taki sposób, aby osiągnąć wymagane stężenie gaśnicze i ugasić pożar w ciągu 10 sekund. Dla porównania gazy obojętne i dwutlenek węgla wyładowywane są do pomieszczenia w czasie sześciokrotnie dłuższym. Podobnym gazem napełniane są topowe systemy gaśnicze Sabelta, tam środek gaśniczy nazywany jest SabGas.

Tańsze modele systemów wypełniane są przeważnie wypełniane środkami z rodziny AFFF. Jest to skuteczny i bezpieczny środek akceptowany przez FIA.

Elektryczny czy mechaniczny?

Mechaniczny system Sabelta wypełniony gazem SabGas Wyróżniamy dwa typy systemów gaśniczych - elektryczny i mechaniczny. Ogólna zasada działania i cel w przypadku obydwu typów jest ten sam, różnice występują w momencie chęci aktywacji systemu, czyli rozpoczęcia rozpylania środka gaśniczego.

W przypadku systemu mechanicznego aktywacja systemu następuje po pociągnięciu linki znajdującej się na konsoli samochodu.

Systemy elektryczne aktywowane posiadają specjalny panel sterujący wewnątrz samochodu, a ich aktywacja polega na przyciśnięciu przycisku na nim. Z naszych doświadczeń wynika, że systemy elektryczne są pewniejsze i prostsze w obsłudze.

Wyposażenie

Elektryczny system Sabelta ESEA-43 Na wyposażeniu każdego fabrycznego systemu gaśniczego znajdziemy wszystko, co potrzebne do jego zainstalowania w samochodzie. Standardowo znajdziemy tam kilka metrów metalowego kabla, opaski wraz z mocowaniem do butli kilka złączek, naklejki oraz konsolę sterującą lub linki aktywujące system.

Jedyną znaczącą różnicą, spotykaną w różnych systemach jest ilość dysz rozpylających środek gaśniczy. Nie powinno być ich mniej niż trzy (dwie skierowane na zawodników, jedna na silnik), oczywiście im więcej dysz, tym lepiej.

Dodatkowym elementem, na który warto zwrócić uwagę, jest butla ze środkiem gaśniczym – jej pojemność oraz materiał, z którego została wykonana. Jeśli chodzi o pojemność, na początek należy stwierdzić, że każdy system homologowany posiada zawsze odpowiednią ilość środka gaśniczego spełniającego warunki minimum dopuszczenia go do zawodów. Ilość środka gaśniczego należy rozpatrywać w dwóch wymiarach – bezpieczeństwa i wagi. Im większa ilość środka tym większe bezpieczeństwo oraz waga i na odwrót. Jeśli chodzi o stal bądź aluminium, z którego wykonane są butle, tutaj również najważniejszą kwestią jest walka o zbędne kilogramy w samochodzie. Należy rozważyć, czy lżejsza, aluminiowa butla jest warta dopłaty za trochę uszczkniętej wagi.

Gaśnice

Gaśnica OMP CAB/319 Jak już to zostało powiedziane, w każdym samochodzie sportowym, biorącym udział w zawodach, powinna znaleźć się minimum jedna gaśnica w miejscu łatwo dostępnym dla kierowcy i pilota. W tym elemencie dużego skomplikowania nie ma. Środki gaśnicze, jak i materiały zastosowane do budowy butli są identyczne, jak w przypadku systemów. Również mocowanie butli wygląda bardzo podobnie. Pamiętać należy tylko, aby gaśnice posiadały datę wymaganego przeglądu gaśnicy, nie później, niż dwa lata od daty napełnienia, lub ostatniego przeglądu.

Jak dobrać, jakie i za ile?

Naklejka systemu gaśniczego Precyzyjna i jednoznaczna odpowiedź na to pytanie jest bardzo trudna. Każdy z homologowanych systemów gaśniczych spełnia wszystkie postawione przed nim cele i normy bezpieczeństwa. Wybór pomiędzy elektrycznym a mechanicznym systemem powinien być podyktowany przyzwyczajeniami, wygodą i niezawodnością. Z systemem powinniśmy po prostu czuć się dobrze i pewnie.

Co do środka gaśniczego, to każdy z nich posiada bardzo podobne właściwości. Jedynie wypełnienie butli gazem w topowych modelach „robi różnicę”. Opróżnienie butli z gazu nie wpływa negatywnie na układ elektryczny, czas opróżniania jest o wiele szybszy, a sam system jest bardzo lekki.

Wybór konkretnego modelu musi być poprzedzony kalkulacją – na co możemy sobie pozwolić (cięższy system, mniej dysz, wypełnienie tradycyjnym środkiem gaśniczym) a na co nie. Musimy zadać sobie pytanie, czego oczekujemy. Zbijania każdego zbędnego kilograma? Maksymalnego bezpieczeństwa i najświeższych nowinek technicznych? Może tylko zwykłego spełnienia warunków Badania Kontrolnego i kupna możliwie najtańszego zestawu?

Odpowiedź na te pytania pozostawiamy Państwu.